تاژک باکتریایی؛ ساختار، سرهم‌بندی و تولید گشتاور

  تاژک باکتریایی یک نانوماشین دوار به قطر 45 نانومتر می‌باشد که در غشاء یاخته‌ای جای گرفته و باکتری از آن برای جابجایی بهره می‌گیرد. اولین ساختار تحرکی که احتمالا تاژک می­باشد، طی یک بیلیون سال اولیه تکامل پدید آمده و دارای پیچیدگی بسیار بالایی برای سازگاری با محیط می‌باشد. در مقایسه با تاژک موجودات یوکاریوتی که پیشرانه چرخشی دارند، تاژک باکتری‌ها دارای پیشرانه چرخشی است. ساختار تاژک از سه قسمت کلی؛ جسم قاعده‌ای، اتصالگر عمومی (قلاب) و رشته تشکیل شده است. در نتیجه مطالعات گذشته اجزاء سازنده تاژک مشخص شده است و پیکره کلی آن نیز روشن گردیده ولی هنوز تصویر روشنی از مکانیزم تولید گشتاور و چرخش این ساختار در دسترس نیست. سرهم‌بندی ساختار و انتقال اجزاء برون یاخته‌ای، به واسطه دستگاه ترشحی ویژه‌ای انجام می‌گیرد که با سیستم ترشحی نوع III باکتری‌ها همتایی دارد. توان موتور برای تولید گشتاور چرخشی، از جریان پرفشار یون های پرانرژی هیدروژن و سدیم از عرض غشاء داخلی به سمت سیتوسل گرفته می‌شود. در مقاله حاضر تحلیلی بر پیشرفت‌هایی که طی دهه‌های اخیر با استفاده از تکنیک‌های جدید بدست آمده است صورت می گیرد.